Lai Châu khắc phục khó khăn để thực hiện thành công điều tra 53 dân tộc thiểu số năm 2024

Lai Châu là tỉnh biên giới phía Tây Bắc của Tổ quốc, có diện tích tự nhiên khoảng 9.070 km2; có 08 đơn vị hành chính trực thuộc, bao gồm Thành phố Lai Châu và các huyện: Mường Tè, Sìn Hồ, Nậm Nhùn, Tam Đường, Phong Thổ, Tân Uyên, Than Uyên; 106 đơn vị hành chính cấp xã.

Dân số trung bình toàn Tỉnh năm 2023 là gần 489.200 người, trong đó dân tộc Kinh chiếm khoảng 16,13%, còn lại là các dân tộc thiều số khác đang sinh sống trên địa bàn.

Thực hiện Quyết định số 613/QĐ-TCTK ngày 07 tháng 7 năm 2023 của Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê về việc ban hành Kế hoạch điều tra thống kê năm 2024; Quyết định số 628/QĐ-TCTK ngày 14 tháng 7 năm 2023 của Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê về việc ban hành Phương án Điều tra, thu thập thông tin về thực trạng kinh tế - xã hội của 53 dân tộc thiểu số năm 2024 (Điều tra 53 DTTS), đối với tỉnh Lai Châu, tại 8 huyện, thành phố thuộc tỉnh với 106/106 xã, phường, thị trấn đều thuộc đối tượng điều tra; 372 địa bàn điều tra (tổ dân phố, thôn, bản).

Căn cứ tình hình thực tế trên địa bàn, Cục Thống kê tỉnh Lai Châu đã phối hợp với Ban Dân tộc tỉnh thực hiện đầy đủ, đúng trình tự và thời gian công tác chuẩn bị điều tra như: Đóng góp ý kiến vào phương án điều tra; Cử đoàn tham gia tập huấn cấp Trung ương; Rà soát, lập bảng kê địa bàn điều tra; Tổ chức hội nghị tập huấn cấp tỉnh; Tuyển chọn điều tra viên, giám sát viên các cấp; Gửi tài liệu phục vụ cho các hội nghị tập huấn, điều tra, tổ chức lễ ra quân cho cấp tỉnh, huyện; Xây dựng kế hoạch kiểm tra, giám sát tất cả các khâu của cuộc điều tra; Xây dựng kế hoạch, chương trình hội nghị tổ chức lễ ra quân cấp tỉnh, huyện...

Quá trình thực hiện các công tác chuẩn bị triển khai Điều tra 53 DTTS 2024 trên địa bàn tỉnh Lai Châu gặp nhiều thuận lợi, nhất là sự quan tâm chỉ đạo, hướng dẫn của Lãnh đạo Tổng cục Thống kê, các đơn vị thuộc Tổng cục và sự chỉ đạo sát sao của Tỉnh ủy, UBND Tỉnh. Trong suốt quá trình triển khai cuộc điều tra, Cục Thống kê luôn nhận được sự phối kết hợp chặt chẽ, hiệu quả của Ban Dân tộc tỉnh, các sở, ban, ngành, chính quyền địa phương các cấp và phòng Dân tộc các huyện trong việc tham gia các lớp tập huấn; kiểm tra giám sát công tác lập bảng kê, điều tra thực địa; xây dựng kế hoạch và tổ chức Lễ ra quân cấp tỉnh, cấp huyện; tích cực tham gia tuyên truyền, giúp các điều tra viên dễ tiếp cận đồng bào dân tộc hơn. Bên cạnh đó, nhờ thực hiện tốt công tác tuyên truyền nên cơ bản các hộ được chọn điều tra hiểu rõ mục đích, ý nghĩa của cuộc điều tra và nhiệt tình cung cấp thông tin, tạo điều kiện thuận lợi cho điều tra viên hoàn thành nhiệm vụ.

Triển khai thực hiện Điều tra 53 dân tộc thiểu số năm 2024 trên địa bàn tỉnh Lai Châu gặp nhiều thuận lợi

nhưng cũng không ít khó khăn. Ảnh: Laichau.gov.vn

Bên cạnh đó, Điều tra 53 DTTS 2024 trên địa bàn tỉnh Lai Châu đã nhận được sự tham gia chủ động, tích cực của cấp ủy, lãnh đạo Cục Thống kê Tỉnh và sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả từ các phòng nghiệp vụ Cục, Chi cục Thống kê các huyện, khu vực. Đội ngũ công chức của ngành Thống kê được giao phụ trách cuộc điều tra cấp tỉnh, cấp huyện đều có kinh nghiệm, trình độ, tận tâm, nhiệt tình trong công việc. Đội ngũ điều tra viên được trưng tập thực hiện điều tra chủ yếu là điều tra viên trẻ, có trình độ chuyên môn, kinh nghiệm đã tham gia nhiều cuộc điều tra thường xuyên và đột xuất của ngành Thống kê, có đầy đủ thiết bị (điện thoại thông minh, máy tính bảng...), có khả năng tiếp cận sử dụng thành thạo công nghệ thông tin; thông thạo địa bàn, hiểu phong tục, tập quán, văn hoá, lối sống, làm việc của đồng bào dân tộc thiểu số, đáp ứng được yêu cầu của cuộc điều tra.

Bên cạnh những thuận lợi trên, công tác thu thập thông tin Điều tra DTTS năm 2024 tại tỉnh Lai Châu cũng gặp khó khăn nhất định: Lai Châu là tỉnh miền núi vùng cao biên giới, các địa bàn điều phần lớn nằm khu vực xa trung tâm huyện, xã, giao thông đi lại khó khăn; các hộ dân cư sinh sống không tập trung, nằm rải rác, do đó mẫu điều tra phân tán, khoảng cách giữa các hộ điều tra khá xa. Điều này sẽ ảnh hưởng đáng kể đến công tác thu thập thông tin về cuộc điều tra tại địa bàn.

Thêm vào đó, thời gian diễn ra công tác lập bảng kê, thu thập thông tin tại địa bàn diễn ra từ ngày 01/6/2024 đến ngày 15/8/2024 là thời gian cao điểm của mùa mưa lũ trên địa bàn Tỉnh, thường xuyên có mưa lớn kéo dài, dẫn đến sạt lở, lũ quét, lũ cuốn làm hư hại đường, ách tắc giao thông, đi lại nguy hiểm gây khó khăn cho điều tra viên, giám sát viên trong công tác tiếp cận địa bàn, đối tượng điều tra để thu thập thông tin và kiểm tra, giám sát các khâu điều tra.

Hơn nữa, tiến độ điều tra của các điều tra viên, giám sát viên cũng bị ảnh hưởng không nhỏ bởi thời gian thực hiện công tác lập bảng kê, thu thập thông tin thực địa tại địa bàn cũng là thời gian các hộ dân cư đang vào mùa thu hoạch lúa, gieo trồng lúa mùa cùng với tập quán hay đi rừng, đi nương của đồng bào dân tộc nên trong thời điểm điều tra các hộ thường xuyên vằng nhà, đến tối hoặc vài ngày (do ở nương, lán…).

Ngoài ra, một yếu tố khác cũng làm ảnh hưởng đến kết quả, chất lượng của cuộc điều tra như trình độ dân trí đồng bào dân tộc trên địa bàn tỉnh Lai Châu nói chung còn hạn chế, không đồng đều, đặc biệt là các xã vùng sâu, vùng xa đa số đồng bào không biết tiếng phổ thông. Một ít số hộ dân cư chưa thực sự nhận thức đầy đủ về quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm trong việc cung cấp thông tin thống kê và ý nghĩa của cuộc điều tra 53 DTTS nên còn e ngại trong việc cung cấp thông tin cũng gây khó khăn cho điều tra viên trong việc khai thác thông tin.

Công tác tuyển chọn điều tra viên thực hiện Điều tra DTTS năm 2024 trên địa bàn Tỉnh cũng gặp khó khăn do kinh phí, định mức thực hiện phiếu điều tra không cao. Hơn nữa, đa phần các địa bàn điều tra, đối tượng điều tra đều ở xa trung tâm huyện, xã, nhiều địa bàn vùng sâu vùng xa nên sóng internet còn yếu gây khó khăn khi thực hiện điều tra bằng CAPI, Webform.

Tìm giải pháp gỡ khó, khắc phục khó khăn và với sự chuẩn bị chu đáo cho cuộc điều tra cùng tinh thần quyết tâm cao, tin rằng Điều tra 53 DTTS năm 2024 trên địa bàn Tỉnh Lai Châu sẽ thực hiện thành công./.

Lê Lâm Bằng

Cục trưởng Cục Thống kê tỉnh Lai Châu

Nguồn: Tạp chí Con số Sự kiện